---

Dit is de verslaggeving van online onderzoek, om de effekten van roken, ihb. nicotine te begrijpen. Dat roken slecht is, weten we allemaal, maar ik ben hier benieuwd naar het mechanisme waardoor je blijft roken.

De achterliggende reden is natuurlijk om er mee te stoppen.

---

Bestanddelen van tabak

In essentie zijn dit:

• nicotine - beneden verder behandeld
• koolmonoxide
• teer - Bedekt de trilhaartjes in de longen. Het duur 3 maanden na stoppen voordat de teer uit je longen verdwenen is
• kankerverwekkende stoffen - nooit goed

Vapen haalt de twee laatste elementen grotendeels weg (er zitten nog steeds schadelijke stoffen in, maar minder). De nicotine kan worden weggewerkt door vloeistoffen te gebruiken waar deze niet in voorkomt.

Werking nicotine

Nicotine wordt via de longen in bloed opgenomen en naar hersenen getransporteerd. Dit duurt ongeveer 10 seconden. De halfwaardetijd is 1-1,5 uur. Een roker is onbewust bezig om het gewenste nicotinegehalte op peil te houden. Na 3 drie weken onthouden is de meeste nicotine uit je lichaam verdwenen.

Aanmaak dopamine
Nicotine is een acetylcholine. Het bindt als dusdanig aan de acetylcholine (Ach)-receptoren. Hierdoor wordt dopamine afgegeven, die je beloningscentrum prikkelen. Dit geeft een 'lekker gevoel'¹.

Als je veel rookt, passen de cellen zich aan aan de nieuwe toestand door meer receptoren aan te maken. Door de extra receptoren wordt het stimuleringsniveau verhoogd, waardoor de neiging ontstaan om meer te roken om hetzelfde niveau te bereiken.

Aanmaak adrenaline
In de bijnieren veroorzaakt nicotine afgifte van adrenaline. Dit heeft tot gevolg een tijdelijk gevoel van meer energie.

Een consequentie van adrenaline is verhoogde bloeddruk. Hierdoor vernauwen kleine bloedvaten, waardoor je koudere handen en voeten krijgt. Tevens vemindert dit de doorbloeding van de huid.

Vermindering insuline
Nicotine blokkeert het vrijkomen van insuline. Het gevolg hiervan is verminderde eetlust.
Stoppen met roken verhoogt dus relatief de eetlust, met als mogelijk gevolg dat je te veel gaat eten.

Een andere eetlustremmer is het blokkeren van serotonine.

Interessant om te lezen de aanmaak van cortisol verhoogd (samen met adrenaline). Cortisol heeft juist het effekt dat het aanmaak van insuline verhoogt.

Verder
Nicotine versnelt de stofwisseling.

Werking koolmonoxide

Bindt aan rode bloedcellen in plaats van zuurstof, waardoor organen en spieren tijdelijk minder zuurstof krijgen.

Rewards

Van roken krijg je ook beloningen, alle negatieve effekten op gezondheid daargelaten²:

• onderdrukken van de eetlust - dopamine, noradrenaline, serotonine
• genot - dopamine
• waakzaamheid - noradrenaline, acetylcholine
• verbetering leerproces - acetylcholine
• verbetering geheugen - vasopressine
• beïnvloeding stemming - serotonine
• vermindering van angst en spanning - bèta-endorfine

Redenen om te stoppen

Voor zover acuut op mij van toepassing:

• Fagot spelen - Dit is meer een passie van me dan roken, derhalve heeft fagot spelen voorrang.
• Transitie - Roken vermindert of doet teniet de werken van estrogeen³.
• Joggen - Ik ben gewoon een hardloopfreak, ondanks het roken. Op dit moment heeft het joggen het effekt van mijn longen schoonmaken, echter als ik niet rook zou ik beter kunnen lopen. Joggen wekt trouwens dopaminen op, wat dus een goede vervanger is voor roken.

Uit 'het gezonde lifestyle boek' p. 181, voor mij van belang:

• Een mooiere huid en mooier haar
• Geen rauwe katerstem meer na een pakje
• Geen verslaafde meer zijn
• Meer energie voor andere dingen
• Schonere longen en longblaasjes

Redenen om door te gaan

Winderigheid
Ik heb een overwegend vegetarisch dieet; een gevolg daarvan is een grote toename van scheten laten. Als ik in gezelschap ben, hou ik dit in totdat ik buikpijn krijg. Ik gebruik dan roken als excuus om even buiten te staan en flink scheten te laten. Ik ben nog niet zo ver dat ik dit expliciet meld, beschaamdheid speelt een rol.

Ziekte van Parkinson
Het is wetenschappelijk bewezen dat roken de kans op Parkinson vermindert⁴. Dit heeft te maken met verminderde aanmaak van dopaminen bij Parkinson, roken werkt de afbraak van dopamine-producerende cellen tegen.

Parkinson is een persoonlijke fobie; er zijn twee mensen in mijn direkte familie die mede hierdoor zijn overleden, te weten mijn vader en mijn tante (zijn zus). De kans is groot dat het in de familie zit. Ik heb altijd de nijpende gedachte dat ik dit moet voorkomen.

Pauze van 'vervelend' werk
Ik gebruik rookpauzes als excuus om even te stoppen met zaken die ik als 'werk' beschouw. Met name is er een koppeling met programmeren. Ik heb gewoon een momentje nodig om afstand te doen van het beeldscherm.

Dit is zonder twijfel meer een gewoonte dan een behoefte aan roken. Ik zou een substituut voor roken kunnen overwegen in de pauzes.

Symptomen langdurig niet roken

Als ik met leuke dingen bezig ben, kan ik urenlang prima functioneren zonder te roken. Het idee dat ik behoefte heb aan een sigaret komt dan niet eens in me op. Aangezien ik er een punt van maak om vooral leuke dingen te doen ('beslissen vanuit het hart'), doe ik dit vrijwel dagelijks.
Dit is volledig in overeenstemming met de werking van dopamine in de hersenen.
Hier komt nog bovenop dat ik aktief bezig ben om te minderen.

Tegelijk liep ik met periodieke klachten rond, hoofdzakelijk:

• veel voorkomende duizeligheid
• chronische vermoeidheid

Mijn goede vriendin suggereerde dat dit wellicht afkickverschijnselen zijn; na enig googlen kwam ik tot de conclusie dat ze wel eens gelijk kan hebben.
Ik had het verband met roken helemaal niet gemaakt; ik dacht oprecht dat ik ijzertekort had en was zodoende bezig met zink en ijzer supplementen.
Ik denk dat ik deze symptomen als een positief verschijnsel moet beschouwen, ik ben kennelijk significant aan het minderen.

---

Dopamine

Dopamine wordt in de hersenen aangemaakt door dopamine neuronen, die zich bevinden in de dopaminergische circuits in de hersenen⁵

Dopaminergische circuits

Deze circuits verbinden bepaalde hersendelen. De circuits zijn o.a. geassocieerd met:

• motoriek (nigrostratiaal)
• motivatie en emotioneel gedrag/reakties - beloning, versterking verwachting (limbische systeem)
• aandacht, geheugen, beslissen (mesocortisch)
• gedragsverstreking - Je wordt extra beloond als een resultaat je verwachtingen overstijgt, en omgekeerd. (cortico-basal ganglia-thalamo-cortical loop)

Dopamine is in eerste instantie een neurotransmitter. Het dient om een signaal door te geven tussen neuronen⁶.

Dopamine als neurotransmitter

Overtollige dopamine kan weer worden opgenomen door de neuronen voor hergebruik via dopamine transporters. Aanwezige dopamine kan alle circuits beïnvloeden indien aanwezig (systemisch), het is niet beperkt tot een circuit.

Dopamine heeft ook functies buiten het zenuwstelsel, als paracrine messenger. Het wordt ook door de nieren aangemaakt. Dopamine wordt o.a. door de bijnieren omgezet naar adrenaline (via noradrenaline).

Dopamine kan niet langs de Bloed-hersenbarrière, derhalve dopamine in het lichaam kan de hersenen niet bereiken.

Het bijzondere van nicotine is dat, als je lang rookt, het aantal dopamine receptoren in de hersenen toeneemt. Bij 'gewone' verslavingen neemt de gevoeligheid en dichtheid van receptoren juist af.

Balans is belangrijk: Effecten van te weinig en te veel dopamine.

---